Osieck, Sobienie Jeziory, Pilawa
Materiały dotyczące historii społeczności żydowskiej w Sobieniach Jeziorach i Osiecku nadesłała Marta Żach, opiekun projektu, który zrealizowali uczniowie gimnazjum w Osiecku: Izabela Łagowska, Barbara Kopczewska, Paulina Możdżonek, Michał Szuchnik, Bartłomiej Jabłoński, Przemysław Chodkiewicz i Mikołaj Jurewicz.
Zachęcamy do zapoznania się z materiałami opracowanymi przez uczniów gimnazjum w Osiecku w ramach projektu edukacyjnego „Łowiąc wspomnienia”:
Materiały dotyczące historii społeczności żydowskiej w Sobieniach Jeziorach i Osiecku nadesłała Marta Żach, opiekun projektu, który zrealizowali uczniowie gimnazjum w Osiecku: Izabela Łagowska, Barbara Kopczewska, Paulina Możdżonek, Michał Szuchnik, Bartłomiej Jabłoński, Przemysław Chodkiewicz i Mikołaj Jurewicz.
Zachęcamy do zapoznania się z materiałami opracowanymi przez uczniów gimnazjum w Osiecku w ramach projektu edukacyjnego „Łowiąc wspomnienia”:
Łowiąc wspomnienia | |
File Size: | 3105 kb |
File Type: |
Osieck:
Nie wiadomo, kiedy dokładnie powstał cmenatrz żydowski gminy Osieck. Dzisiaj miejsce po nim, w lesie nieopodal Osiecka, nie zdradza charakteru kirkutu. W samym mieście do wybuchu II wojny światowej Żydzi byli właścicielami nieruchomości przy rynku (dzisiaj numery 22, 24, i 26), stała tam również synagoga (dzisiaj piekarnia, ul. Krótka 7). Na początku wojny 130 Żydów osieckich zostało przetransportowanych do getta w Sobieniach, a stamtąd ze stacji w Pilawie do obozu w Treblince. Z dokumentów IPN wyczytać można także informacje na temat rozstrzelania 28 osób pochodzenia żydowskiego w 1943 roku, jednak miejsce ich pochówku nie jest znane, oprócz grobu 10-letniej dziewczynki pogrzebanej w rejonie dziesiejszego Ośrodka Zdrowia w Osiecku. Za sprawą książki Edwarda Kopówki i Paweła Rytel-Andrianika Dam imię na wieki można zapoznać się z historią żydowskiego uciekiniera z getta w Górze Kalwarii, Henryka Prajsa, który został uratowany przez osieckiego proboszcza, otrzymując od niego dokumenty na nazwisko Feliks Żołądek potwierdzające nową, nieżydowską tożsamość.
Więcej informacji na temat żydowskiego Osiecka na stronach:
Wirtualny Sztetl
Cmentarze żydowskie w Polsce
Sobienie Jeziory
Żydzi zostali sprowadzeni do Sobieni w II połowie XVIII wieku przez Jacka Jezierskiego, który był zwolennikiem aktywizowania sfery ekonomicznej przez udział żydowskich przedsiębiorców. Wkrótce zbudowano synagogę nieopodal głównego rynku i szkołę. W przededniu II wojny światowej Żydzi stanowili ok. połowy populacji miasteczka. W 1941 roku naziści utworzyli z Sobieniach getto, które funkcjonowało do momentu likwidacji we wrześniu 1942 roku, kiedy to więźniowie zostali wywiezieni do obozu w Treblince ze stacji w Pilawie. Synagogę zburzono, a kirkut (cmentarz) zdewastowano, macewy (nagrobki) wykorzystując do brukowania otoczenia miejscowej plebanii, gdzie niemieccy funkcjonariusze mieli swoją siedzibę. Dzisiaj w Sobieniach Jeziorach nie mieszka żaden Żyd. W 2003 roku dzięki inicjatywie księdza wikariusza z sobieńskiej parafii, macewy zostały usunięte z terenu kościelnej posesji i przeniesione na cmentarz żydowski znajdujący się 300m za kościołem.
Więcej o historii Żydów i dziedzictwie żydowskim w Sobieniach Jeziorach:
Wirtualny Sztetl
Cmentarze żydowskie w Polsce
Strona miejscowości Sobienie Jeziory